Açıklamasında Avrupa Birliği uyum yasaları çerçevesinde ATEX normlarının 2006 yılında kabul edildiğini ve 2019 yılında sürecin sona ereceğini söyleyen Demir: ”Muhtemel patlayıcı ortama sahip yeraltı kömür ocaklarında kullanılan teçhizat ve koruyucu sistemler hususunda ki “Muhtemel patlayıcı ortamda kullanılan teçhizat ve koruyucu sistemler ile ilgili yönetmelik (94/9/AT) Avrupa Birliği uyum yasaları çerçevesinde 2006 yılında ülkemizce kabul edilerek yürürlüğe girmiştir. 13/07/2015 tarih ve 2015/7966 sayılı Kararnamedeki kararla, Alev sızdırmaz (Exproof) özellikte olan ATEX(94/9/AT) Normundan farklı olan (İECEX, EN, MA, MHSA ile buna benzer) exproof özellikteki teçhizatın ATEX(94/9/AT) Normuna uygun olarak sertifikalandırılması için 2019 yılı sonuna kadar süre verilmiştir.” dedi.
Demir bu konudaki yanlış ve eksik değerlendirmelerin sadece sektöre değil açıklama yapan kişi ve kurumlara da zarar verdiğini vurgulayarak kurum ve kuruluşların yasa ve yönetmelikleri takip etmesi gerektiğini belirterek basın açıklamasında şu görüşlere yer verdi:” Elektrikli alet ve techizatların, statik ısınma veya çalışma esnasında ortaya çıkabilecek ark ortamı gibi bazı etkenler nedeniyle, yeraltı işletmelerinde kullanılabilmeleri özel şartlara bağlıdır. Bu tür özel şartları sağlayan ekipmanlar, “Alev Sızdırmaz” veya “Ex-Proof” (Explosion Proof) olarak adlandırılır. Ekipmanların Alev Sızdırmaz özellikle olabilmesi için, belirli standartlara haiz olmaları ve bu standartlara göre üretilmeleri gerekmektedir.
Dünya genelinde, farklı ülkelerde veya bölgelerde, Alev Sızdırmazlık özelliklerini belirleyen farklı standartlar olmasına rağmen, hemen hemen hepsi Uluslararası Elektroteknik Komisyonu’nun (IEC - International Electrotechnical Commission) standartlarını temel alarak hazırlanmışlardır. Farklı ülkelerdeki bu standartlar, IEC standartlarının iş güvenliği ile ilgili temel bütün içeriğini muhafaza edip, sadece isimlendirme, gruplandırma ve sınıflandırma gibi bazı ufak detaylarda modifikasyonlar ve farklılıklar içermektedir.
IEC’nin, yeraltı işletmelerinde ve patlayıcı ortamlarda kullanılacak ekipmanlar için uyguladığı standart, IEC 60079-X serisi olarak adlandırılan standartlardır. Bazı ülkeler, bu standardı baz alarak kendi standartlarını oluşturmuşlardır. Bu standartlara tabi ekipmanlar, belirli sertifikalar ve işaretlendirme (markalama) ile pazarlanabilmektedir. Ürünler üzerindeki bu işaretler, yetkili kuruluşlarca yapılan testler sonucu belgelendirilmekte ve sertifikalandırılmaktadır. (94/9/AT) Yönetmeliğinden önce ülkemizde Dünya’da kabul edilmiş olan IECE Serisi Standartlarına uygun olarak hazırlanmış farklı ülkelerin standartları yanında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının Maden işleri Genel Müdürlüğünce resmi Gazete yayınlanmış ALSz -MGM standardı uygulanıyordu.
Yeraltı işletmeleri ve patlayıcı ortamlarda kullanılacak ekipmanlar için dünya genelinde kabul gören ve uygulanmakta olan başlıca sertifikalar:
Sertifika adı |
Açıklama |
IECEx |
Uluslararası Elektroteknik Komisyonu Patlayıcı ortamlarda kullanılacak ekipman sertifikasyonu |
ATEX |
Avrupa Birliği Sertifikasyonu |
MSHA |
ABD Sertifikasyonu |
AUSEx |
Avustralya Sertifikasyonu |
MA |
Çin Halk Cumhuriyeti Sertifikasyonu |
GOST R |
Rusya Sertifikasyonu |
CSA |
Kanada Sertifikasyonu |
BS |
İngiltere Sertifikasyonu |
VDE |
Almanya Sertifikasyonu |
JICS |
Japonya Sertifikasyonu |
Dünya genelinde, yeraltı işletmeleri ve patlayıcı ortamlarda kullanılan ekipmanların ticaretinde, yukarıda belirtilen başlıca sertifikasyonlardan birisinin olması yeterli görülmekte ve söz konusu ekipmanlar rahatlıkla kullanılabilmektedir. Örneğin, MHSA sertifikalı ABD üretimi bir ürün rahatlıkla diğer ülkelerde satılabilmekte, aynı şekilde ATEX veya MA veya AUSEx sertifikalı bir ürün de, diğer ülkelerde kullanılabilmektedir.
Ülkemizde de yeraltı işletmelerinde kullanılan ürünler Alev Sızdırmaz özellikte sertifikalı ürünlerdir. Farklı ülkelerden ithal edildikleri için, yukarıda belirtilen sertifikalardan herhangi birisine sahiptirler.
Türkiye olarak kendimize ait bir sertifikasyonumuz olmadığı için, 2006 yılından itibaren ATEX sertifikalı ürünlerin kullanımına izin verilmektedir. Bu husus, tüketiciler için büyük sorunlar, maliyetler ve karışıklıklar ortaya çıkarmaktadır. Çünkü, ATEX sertifikalı bir ürün talep edildiği zaman, sadece Avrupa’daki birkaç üreticiye bağımlı kalınmakta, böylece ciddi maliyetler ve tedarik sorunları ortaya çıkmaktadır. Hatta, bazı ürünlerin tedariği bile mümkün olamamaktadır. Örneğin, en son hazırlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği’nde, işletmelerde Hayat Hattı kurulması zorunlu hale getirilmiştir. Ancak, Avrupa’da veya dünya genelinde ATEX sertifikalı olarak bu ürünü üreten herhangi bir firma bulunmamaktadır. Bu nedenle, bazı devlet kurumları bu ürünün tedariği için açtıkları ihalede MHSA sertifikası talep etmişlerdir. Bu da mevcut durumun karışıklığını gösteren en son örneklerden birisidir.
Yukarıda belirtilen, dünya çapında kabul gören diğer sertifikalı ürünlerin de kullanılabilmesine izin verilmesi, sektör ve tüketiciler açısından oldukça rahatlatıcı olacaktır. Bu izin verilmeyip sadece ATEX sertifikasında ısrar edildiği için, en azından mevcut ekipmanların sertifikalandırılması veya değiştirilmesi hususunda zaman verilmiştir.
Burada yanlış bir algıya neden olmamak gereklidir. Sertifikalandırılması için süre verilen teçhizatlar Alev sızdırmaz (exproof) olan İECEx ,BS ,MA,MHSA veya diğer ülkelerin standartlarına uygun malzemelerdir. Bu kararla yeraltında exproof olmayan bir malzemenin kullanması veya süre uzatılması söz konusu değildir. Exproof olan teçhizatların ATEX mevzuatına uygun olarak sertifikalandırılması için süre tanınmıştır. “
YORUM YAZ